Vlas is vooral bekend om haar oliehoudende zaad en haar veelzijdig bruikbare vezels. Maar vlas is ook een prachtige plant. Vlas heeft tere blauw-paarse of witte bloemen. Elke bloem bloeit maar 1 dag, maar er komen veel bloemen aan één plant.
Lijnolie is van oudsher een belangrijke grondstof. Niet alleen voor voedsel, maar ook voor brandstof en als basis voor emulsies zoals zalf, verf en smeerolie. De vezel werd gebruikt voor linnen kleding, zeilen en touwen. Het gewas werd al verbouwd door de Egyptenaren omstreeks 4000 jaar voor Christus. Egyptische doden werden gebalsemd met lijnolie en er werden lijnzaadkoeken meegegeven als grafgift voor de doden. De mummies werden gewikkeld in linnen doeken.
Vlasteelt in Nederland
In Nederland is vlasteelt bekend vanaf de Middeleeuwen. Vlas groeit goed op kleigrond en werd geteeld in Zeeland, Noord-Holland (waaronder Haarlemmermeer), Twente en later ook in Flevoland. Oliezaden werden geperst om lijnzaadolie te winnen. Ook werden vroeger bezems gemaakt van vlasplanten voor binnenshuis gebruik.
Bloeiperiode
De vlasplant wordt niet zo hoog, ze bereikt een hoogte van 30 tot 50 cm. Vlas is een eenjarig gewas. De bloei van vlas is in juni en juli. De zaaitijd is bij voorkeur maart/april. Een oude boerenwijsheid luidt: ‘Vlas moet rond de 100ste dag van het jaar gezaaid worden om omstreeks de 200ste dag te kunnen worden geoogst’.
Vlasoogst
Voor een goede vlasoogst zijn gunstige weersomstandigheden een vereiste. Het plukken van het vlas moet ook zorgvuldig gebeuren, zodat de stengel niet wordt beschadigd. Om het drogen te bevorderen, werden schoven vlas opgezet en vervolgens ‘geschelfd’. Dit leverde kegelvormige vlashopen van ongeveer 100 schoven. Die bleven soms maanden op het veld staan voordat ze aan de vlashandelaar werden geleverd.
Vlas is opnieuw onder de aandacht gekomen doordat het een veelzijdige, hernieuwbare grondstof is en milieuvriendelijker dan andere gewassen (bijvoorbeeld maïs) verbouwd kan worden. Er wordt verwacht dat vlas een bijdrage kan leveren aan de biodiversiteitdoelstellingen op natuur- en landbouwgronden. Tegenwoordig is de Nederlandse vlasteelt voornamelijk gericht op de export van zaaizaad voor de teelt van vezelvlas.
Vlas in De Heimanshof
Ook in De Heimanshof hebben we een akkertje met vlaszaad uitgezaaid waar het vlas op dit moment in bloei staat. Na de bloei rond eind juli, zal het vlas in schoven op de akker worden gezet. Het zaad wordt dan geoogst om volgend jaar op een ander stuk van de akker weer uit te zaaien.